*Hipoterapia

Co to jest Hipoterapia?
Hipoterapia to bardzo popularny sposób na rehabilitację, oparty na pracy dzieci i osób dorosłych cierpiących na przeróżne schorzenia ze specjalnie wyszkolonym koniem, pod okiem odpowiednio przygotowanego terapeuty. Ciepło końskiego ciała daje poczucie bezpieczeństwa, a ruch konia angażuje u osób mających problemy ruchowe rożne obszary mięśni - np. głębokie mięśnie brzucha czy mięśnie przykręgosłupowe.  Hipoterapia  wspomaga nie tylko sprawność ruchową,  ale również emocjonalną i społeczną. Jest również doskonała okazją do aktywnego spędzania czasu na powietrzu.

Czy każdy koń nadaje się do hipoterapii?
Koń do pracy w hipoterapii musi być bardzo starannie dobrany i wyszkolony. Ważne, aby był spokojny i posłuszny, bardzo cierpliwy, odważny i niepłochliwy, a do tego łagodny i ufny. Koniecznie niewysoki, szczególnie dla dzieci, aby hipoterapeuta mógł bezpiecznie asekurować ćwiczącego.  Mocna kłoda i miarowy równy krok to również niezbędne cechy. Najczęściej używaną rasą do hipoterapii są konie huculskie.

Jakie znaczenie ma wybór własciwego terapeuty?
To, że ktoś jest miły, łatwo nawiązuje relacje i wzbudza sympatię to za mało. Ważne aby hipoterapeuta miał ukończone odpowiednie szkolenia i uprawnienia terapeutyczne oraz doświadczenie. To on wybiera odpowiedniego konia, metodę terapii oraz decyduje jakich pomocy należy użyć. Od niego zależy nie tylko bezpieczeństwo Pacjenta, ale również postępy w terapii. 

Jakie schorzenia kwalifikują się do hipoterapii?

Hipoterapia jest jedną ze skuteczniejszych metod rehabilitacji, zalecaną przy wielu zaburzeniach i dolegliwościach.

• Dla dzieci z autyzmem hipoterapia jest wspaniałą metodą wspomagająca i uzupełniającą. Już sam kontakt dziecka ze zwierzęciem, samo pogłaskanie go, nakarmienie, udział w czynnościach pielęgnacyjnych mają bardzo pozytywny wpływ na sferę emocjonalną i poznawczą dziecka. Dzieci chore na autyzm odnajdują z końmi wspólną więź, otwierają się i zaczynają wyrażać własne uczucia i komunikować się. Dla dziecka autystycznego koń staje się "łącznikiem" między jego wewnętrznym światem a światem zewnętrznym.
  U dzieci autystcznych hipoterapia podnosi ogólną sprawność, reguluje napięcie mięśniowe, poprawia koordynację i równowagę, stymuluje i normalizuje czucie głębokie i powierzchniowe, zwiększa poczucie własnej wartości, stymuluje odbiór wrażeń zmysłowych, poprawia percepcję wzrokową i słuchową, stymuluje uwagę, pamięć i mowę.
• U osób z zespołem Downa występuje skłonność do wiotkości mięśni, stawów i scięgien. Rehabilitacja na koniu daje okazję do ćwiczeń i aktywności zachęcających do poruszania się. Jazda stępem mobilizuje ćwiczącego do poprawy postawy, daje okazje do ćwiczenia tułowia oraz rąk i nóg, włącza do pracy wszystkie mięsnie, stawy i ścięgna. Każdy krok konia wymusza u ćwiczącego konieczność podążania za jego ruchem. Aby utrzymać się na koniu, ćwiczący musi „uruchomić” własne mięśnie tułowia i kończyn, pracować nad równowagą, kontrolą ciała, balansem, by pozostać w harmonii z koniem. Najczęściej osoby ćwiczące na koniu równie chętnie uczestniczą przy czyszczeniu konia czy innych pracach stajennych. To również ma działanie terapeutyczne i rozwijające. Dotykanie części ciała konia, czyszczenie i karmienie, prowadzenie konia - to wszystko świetnie stymuluje dziecko do aktywności ruchowej, poprawia motorykę rąk, koordynację wzrokowo-ruchową jak i koncentrację uwagi. Obcowanie z koniem to często ogromna motywacja do komunikowania się, do zadawania pytań i do udzielania odpowiedzi. Wydawanie poleceń do konia który słucha i nie ocenia to znakomita okazja do ćwiczenia mowy.
• Hipoterapia może być ponadto pomocna w przypadku osób ze stwardnieniem rozsianym, z neuropatią, z porażeniem mózgowym, ze skoliozą, po amputacjach, z upośledzeniem umysłowym dowolnego stopnia i wielu innych.
• Przeciwwskazania do hipoterapii obejmują: uczulenie na końską sierść, znaczną nadwagę, zwichnięcia w stawach biodrowych, jałową martwicę głowy kości udowej, osteogenesis imperfecta, niestabilność kręgów szyjnych, ostre choroby infekcyjne i tym podobne.

Pobyt w stajni i przebywanie w towarzystwie koni stwarza cały szereg sytuacji terapeutycznych prowadzących do ogólnej poprawy stanu zdrowia i samopoczucia osób korzystających z tej formy rehabilitacji.

Jak ubrać się na zajęcia hipoterapii?
Obowiązkowy jest bezpieczny, atestowany kask, koniecznie zapięty pod brodą.
Zalecane są wygodne, wąskie, długie spodnie - najlepiej bryczesy do jazdy konnej, które nie będą w czasie ćwiczeń się zwijać i obcierać.
Buty powinny być za kostkę (aby ją chronić przed otarciem) i ciasno trzymać się stopy (aby w czasie jazdy nie spały z nogi).
Pozostałe części garderoby powinny być wygodne, aby nie ograniczać ruchu i dostosowane do pory roku i pogody.
Dobrze, aby osoba ćwicząca miała w kieszeni smaczki dla konia. Podanie konikowi z ręki przed jazdą przysmaku, może ośmielić ćwiczącego i pozwolić na szybsze nawiązanie relacji z koniem.

A jak wyposażyć konia do hipoterapii?

Koń jak przed każda pracą, jazdą sportową, rekreacyjną czy hipoterapią, powinien być starannie wyczyszczony. Bardzo wskazane jest aby osoba ćwicząca aktywnie pomagała przy tych czynnościach. Czyszczenie i opieka nad koniem są ważnymi elementami hipoterapii. Szczotki powinny być w różnych kolorach, a dla małych dzieci koniecznie mniejsze, aby łatwo mogły zmieścić się w  dłoni malucha.

Rodzaj wędzidła i ogłowia zależy od indywidualnych cech konia i decyduje o tym jego właściciel.

Natomiast na grzbiet zakłada się najczęściej specjalny pas do hipoterapii, który posiada dwa duże, stabilne uchwyty, za które osoba ćwicząca może bezpiecznie się złapać. Pod pas można założyć czaprak, ale jest to dodatkowa warstwa izolująca, dzieląca ćwiczącego od konia, a wyższa temperatura konia ma również działanie terapeutyczne. Decyzja zależy więc od prowadzącego zajęcia.

Każdy hipoterapeuta korzysta dodatkowo ze sprawdzonych przez siebie pomocy terapeutycznych oraz specjalnego, atestowanego sprzętu, przeznaczonego do pracy z pacjentami.

Dziękujemy za pomoc w napisaniu artykułu  Pani Annie Kobylus  - doświadczonej hipoterapeutce z Klubu Jeździeckiego AMIGO  / Mail: hipoterapia@klubamigo.pl  / tel. 698166064 /FB: www.facebook.com/hipoterapiaslask  

Hipoterapia przy Klubie Jeździeckim AMIGO prowadzona jest  pod patronatem Poleskiego Towarzystwa Hipoterapeutycznego, co daje gwarancję przeprowadzania zajęć zgodnie z kanonami hipoterapii przez wykwalifikowaną kadrę na specjalnie wyselekcjonowanych i przygotowanych koniach. Kadra w Klubie AMIGO to osoby ze zróżnicowanym przygotowaniem zawodowym do pracy terapeutycznej, m.in. oligofrenopedagodzy, terapeuci specjalizujący się w pracy z dziećmi z autyzmem, absolwenci uczelni medycznych. Pozwala na interdyscyplinarne podejście do pacjentów, jak również zaproponowanie im zajęć z najlepiej dobranym specjalistą.

Wszyscy terapeuci posiadają dodatkowe uprawnienia, m.in. do prowadzenia terapii ręki czy treningu umiejętności społecznych, więc z powodzeniem wplatają elementy tych treningów do zajęć hipoterapeutycznych.

Źrodła dodatkowe:
Hipoterapia. Fizjoterapia na koniu i przy koniu Ingrid Strauß, Fundacja Hipoterapia, Kraków 2012
Dziecko z zespołem Downa – wczesna rodzicielska interwencja, dr. R Stefańska – Klar, Światło i Cienie 4/42 2003r., s.12
http://autyzm.org.pl