Czy można zapobiec gniciu strzałek u koni? Jak skutecznie leczyć strzałki?
Problem gnijących strzałek spędza sen z powiek właścicieli koni i nasila się zwłaszcza jesienią i wiosną - kiedy podłoże staje się mokre i błotniste. Co leży u przyczyny takiego stanu?
Z tego wpisu dowiesz się:
Zacznijmy od podstaw.
W toku ewolucji konie wykształciły kopyto - czyli wytrzymałe i sprężyste zakończenie palca środkowego. Powstało poprzez ciśnienie wywierane na kopyto przez podłoże. Funkcją kopyta jest amortyzacja wstrząsów i ochrona kończyny przed uszkodzeniem.
Kopyto podczas ruchu ciągle rozszerza się (podczas kontaktu z podłożem) i kurczy. Mechanizm ten pełni funkcję amortyzującą. Kopyto jest też bogato unaczynione, pełniąc tym samym rolę amortyzatora hydraulicznego. Podczas nacisku na podłoże w naczynia wtłaczana jest krew, wypełniając je, a następnie żyłami odprowadzana jest z powrotem w kierunku serca. W taki sposób prawidłowo pracujące kopyto wspomaga pracę serca, rozprowadzając krew w najdalsze części kończyny. Co ciekawe - przez zdrowe, dobrze funkcjonujące kopyto, przepływa 1 litr krwi na każde 20 kroków (!).
Przekrój przez kopyto z dobrze widoczną strzałką gąbczastą:
Jak już wyżej zostało wspomniane, całe kopyto pełni między innymi funkcję amortyzującą. Prawidłowo poruszający się koń, stawia na podłożu najpierw tylną część kopyta. To tam znajduje się strzałka (strzałka gąbczasta i jej zewnętrzna część - strzałka rogowa). Strzałka gąbczasta znajduje się pomiędzy chrząstkami kopytowymi, strzałką rogową i ścięgnem mięśnia zginacza głębokiego. Oprócz amortyzacji, chroni też struktury wewnętrzne - staw kopytowy i trzeszczkę kopytową. Dlatego prawidłowa kondycja strzałki wpływa na działanie całej kończyny.
Schorzenia strzałki mogą być powodem poważnych problemów ruchowych konia. Wpływają na kość kopytową, na trzeszczki, więzadła i ścięgna.
Sam fakt, że w ogóle występuje infekcja, oznacza, że system odpornościowy konia jest w gorszej kondycji. Odporność konia jest w największej mierze uzależniona od prawidłowego funkcjonowania jelit. Jeśli krążenie krwi w kopycie nie przebiega sprawnie i jeśli strzałka nie może pracować tak, jak powinna, wtedy odporność kopyta na infekcje jest pogorszona.
Powodem jest infekcja bakteryjna albo grzybicza. Gnijąca strzałka wydziela charakterystyczny gnilny zapach W suchych warunkach infekcja często jest uśpiona i przybiera na sile w zetknięciu z wilgocią.
Do najczęstszych przyczyn infekcji strzałki należą:
Ponadto należy zwracać uwagę na to jak porusza się koń - jeśli idzie "od palca" to oznaka, że strzałka i tylna część kopyta jest oszczędzana, a więc bolesna. Duża tkliwość podczas pielęgnacji wskazująca na bolesność tych obszarów kopyta, też może świadczyć o zbliżającym się problemie.
Przede wszystkim trzeba wyeliminować problemy, które powodują infekcję:
Należy też określić czy mamy do czynienia z infekcją powierzchowną czy głęboką. W głębokiej w rowek strzałkowy zmieści się cała kopystka i nie widzimy dna rowka. Często przy infekcji powierzchownej szybciej poradzimy sobie z leczeniem. W głębokiej mogą być potrzebne silniejsze środki i stosowanie tzw. przymoczków (tamponu z waty nasączonego lekiem wciśniętego w rowek strzałkowy) lub specjalnego buta na kopyto.
Ponieważ infekcja jest najczęściej mieszana: spowodowana przez bakterie i grzyby, czasem sam antybiotyk nie wystarczy, a może też nasilić problem. Dlatego lekarze weterynarii zalecają odpowiednie preparaty antygrzybicze w połączeniu z antybiotykiem. To jednak ma miejsce zwykle gdy infekcja jest na tyle rozwinięta, że właściciel konia nie może poradzić sobie środkami dostępnymi bez recepty. Takie preparaty zawierają przede wszystkim siarczan miedzi - tzw siny kamień. Jest on dostępny również w postaci czystej - jako niebieskie kryształki. Ważne jest stężenie tego środka - przy głęboko gnijących strzałkach nie zaleca się aby było większe niż 0,2%. Środek ten jest silnie drażniący i ma właściwości przyżegające tkanki, co powoduje dużą bolesność.
Ważne! Do leczenia gnijących strzałek nie należy używać dziegciu! Jego użycie odetnie dostęp powietrza, co spowoduje namnażanie się bakterii beztlenowych.
Środki na gnijące strzałki występują przede wszystkim w postaci maści i płynów, z zawartymi w nich substancjami czynnymi. Na opakowaniach producenci umieszczają szczegółową instrukcję jak dany środek powinien być stosowany.
Leczenie gnijących strzałek może być długotrwałe - trzeba poczekać aż tkanka odrośnie i wróci do stanu sprzed choroby. Aby infekcje nie nawracały należy zastosować środki zapobiegawcze.
Przede wszystkim należy zadbać o dobrostan konia, odpowiednie warunki i dietę. Pomocne może okazać się przeglądowe badanie krwi – profil kondycyjny konia. Da ono obraz ewentualnych niedoborów, które mogą sprzyjać infekcjom - nie tylko tym kopytowym.
Podsumowując, aby uniknąć gnicia strzałek należy:
Źródła:
Prezentacja "Choroby kopyt" - doktor nauk medycznych Beata Lisiecka-Żuchowicz
Kopyta, anatomia, pielęgnacja, diagnostyka i leczenie - Susan Kauffmann, Christina Cline
pzj.pl
wikipedia.pl
konie.rancho-stokrotka.pl
Angielska