PYRETRYNA - naturalny składnik zwalczający i odstraszający owady i jej pochodna PERMETRYNA
Pyretryna to naturalny związek chemiczny występujący w koszyczkach kwiatowych złocienia dalmatyńskiego Pyrethrum cinerariaefolium, uprawianego głównie w Kenii i na górzystych terenach innych państw Afryki Wschodniej oraz w Australii. Roślina ta wytwarza ten Alkaloid o skomplikowanej strukturze w celu ochrony przed owadami zawiązujących się i dojrzewających nasion.
Właściwości owadobójcze pyretryny znane były już w XIX w, kiedy to z koszyczków kwiatowych pozyskiwano do zwalczania pcheł i wszy specyfik o nazwie "proszek perski".
W 1924 opracowano skomplikowaną strukturę pyretryny, która wchodzi w skład ekstraktu z koszyczka kwiatowego złocienia dalmatyńskiego. Naturalna pyretryna pod wpływem światła i tlenu ulega jednak szybkiej biodegradacji tracąc swoje właściwości owadobójcze. Stało się to powodem szeregu badań nad uzyskaniem bardziej trwałych związków, pochodnych naturalnej pyretryny - pyretroidów w tym permetryny.
Od 1979 roku pyretroidy wyparły insektycydy z grupy chlorowanych węglowodorów i terpenów, a także insektycydy fosforoorganiczne i karbaminiany.
Pyretryna i permetryna zaliczane są do insektycydów trzeciej generacji, to neurotoksyny działające natychmiastowo. Ich działanie polega na porażeniu układu nerwowego, powodując paraliż i śmierć owada.
Permetryna zachowuje dłuższą aktywność niż pyretryna, ale również ulega łatwej biodegradacji, nie zanieczyszczając środowiska.
Pyretryna i permetryna działają kontaktowo, a także odstraszająco na owady. Owady dość szybko jednak uodparniają się na nie, należy więc stosować na przemian preparaty o różnym składzie.
Podsumowując:
Preparaty zawierające permetrynę i jej pochodne znalazły zastosowanie:
- w weterynarii w preparatach przeciw wszom, pchłom, świerzbowcom
- w preparatach na owady, również tych chroniących konie
- do zwalczania pasożytów zwierząt hodowlanych
- w rolnictwie do ochrony upraw
- jako środek sanitarny do zwalczania owadów bytujących w pomieszczeniach gospodarskich i mieszkalnych.
Permetryna nie jest szkodliwa dla ludzi i innych organizmów wyższych, poza kotami, dla których może być trująca. Po wyschnięciu nie jest szkodliwa. Podczas stosowania preparatu z permetryną u koni, należy zachować szczególną ostrożność, aby preparat nie dostał się do oczu, czy otwartych ran lub błon śluzowych.
źrodła:
Pyretryna, cyfenotryna i permetryna - pyretroidy i ich charakterystyka, Prof. dr hab. Stanisław Ignatowicz Konsultacje Entomologiczne Warszawa
Polish