* Odznaki jeździeckie PZJ - ODZNAKI SPECJALISTYCZNE - Wymagania egzaminacyjne

Powożenie, Woltyżerka, Sportowe Rajdy Konne, Reining - co należy wiedzieć zdobywając odznaki w tych dyscyplinach.

Regulamin  Odznak Jeździeckich
Polskiego Związku Jeździeckiego
Obowiązuje od dnia 01.01.2022
Zatwierdzone uchwałą Zarządu nr U/3367/10/Z/2021 z dnia 18.12.2021 r., z późniejszymi zmianami.

Polski Związek Jeździecki wprowadził w życie z dniem 01.01.2004 system trzystopniowej odznaki jeździeckiej – brązowej, srebrnej i złotej, poszerzone od dnia 01.01.2022 o czwarty stopień - odznakę Jeżdżę Konno. Jego celem jest podniesienie jakości szkolenia w klubach i sekcjach jeździeckich, poprawa bezpieczeństwa osób uczących się jeździć konno jak i już potrafiących siedzieć w siodle, a także zwrócenie uwagi całego środowiska „koniarzy” na prawidłowe, zgodne z zasadami wiedzy użytkowanie koni.
W czasie egzaminu egzaminator sprawdza umiejętności jazdy konnej zgodnie z wymaganiami klasycznej sztuki jeździeckiej.

II. Odznaki specjalistyczne
Odznaki : w Powożeniu, Woltyżerskie,  w Dyscyplinie Sportowe Rajdy Konne i  w Reiningu.

Odznaki w powożeniu

Przygotowanie do egzaminu może być prowadzone we wszystkich klubach i sekcjach jeździeckich, natomiast organizatorem egzaminu może być klub zarejestrowany w PZJ/WZJ i mający odpowiednie warunki do jego przeprowadzenia. Członek komisji egzaminacyjnej mający uprawnienia sędziego powożenia odpowiada za zachowanie
odpowiednich standardów.
Minimalny wiek egzaminowanego – 10 lat, jednakże do ukończenia 18 roku życia podczas części praktycznej egzaminu na pojeździe musi obowiązkowo znajdować się osoba dorosła.

Egzamin praktyczny dla osób niepełnoletnich musi być przeprowadzany w obecności prawnego opiekuna. Egzamin praktyczny dla dzieci w wieku od 10 do 12 lat musi odbywać się na zaprzęgu jednokonnym kuców.
Egzamin końcowy jest przeprowadzany przez 2 członków komisji egzaminacyjnej, z których jeden musi być sędzią dyscypliny powożenia o statusie co najmniej sędziego II klasy z aktualną licencją sędziego PZJ, a drugi członkiem WKE. Konie wykorzystywane do egzaminu muszą mieć minimum 4 lata.
Osoby, które posiadają aktualną dowolną klasę sportową w powożeniu nie muszą zdawać egzaminu z części praktycznej.
Pozostałe zasady są identyczne jak przy zdobywaniu Odznak Jeździeckich.

Odznaka Brązowa w Powożeniu
Egzamin składa się z dwóch części:
a. CZĘŚĆ PRAKTYCZNA:
• prawidłowe podejście do konia;
• prawidłowe odczytanie i interpretacja reakcji konia;
• prowadzenie w ręku i wiązanie;
• ocena prawidłowości dopasowania uprzęży;
• prawidłowe odmierzanie lejc, wsiadanie i zsiadanie z pojazdu;
• jazda i opanowanie zaprzęgu jednokonnego (lub parokonnego) (konie nie muszą być przygotowane samodzielnie przez egzaminowanego) w stępie i kłusie po liniach prostych i w zakrętach na placu zgodnie z zatwierdzonym schematem
(dostępny na stronie www.pzj.pl w zakładce System Szkolenia / Odznaki Jeździeckie), z prawidłowym prowadzeniem lejców i bata.
b. CZĘŚĆ TEORETYCZNA:
• zachowanie konia;
• prawidłowe zachowanie się przy koniu i podstawy pielęgnacji;
• podstawy żywienia i technika żywienia;
• podstawy zdrowia konia;
• podstawy eksterieru, maści i odmiany;
• podstawy teorii powożenia;
• nakładanie i zdejmowanie uprzęży;
• zaprzęganie i wyprzęganie zaprzęgów jedno i parokonnych;
• sprzęt do powożenia i strój powożącego i luzaka;
• zasady lonżowania konia;
• zasady zachowania na ujeżdżalni.
Egzamin może być przeprowadzany w czasie zawodów w powożeniu.
W tym przypadku część praktyczna jest zaliczana w ramach konkursu klasy otwartej A rozgrywanego na danych zawodach. Zasady oceny są identyczne jak podczas specjalnie organizowanego egzaminu.

Odznaka Srebrna w Powożeniu
a. CZĘŚĆ PRAKTYCZNA:
• nakładanie, dopasowanie i zdejmowanie uprzęży;
• zaprzęganie i wyprzęganie zaprzęgów jedno i parokonnych;
• praca z koniem na lonży;
• wykonanie czworoboku klasy L do 80 pkt karnych ;
• pokonanie parkuru zręcznościowego dla klasy L do 25 pkt karnych.

b. CZĘŚĆ TEORETYCZNA:
• rozszerzone wiadomości z pielęgnacji, żywienia i zdrowia koni;
• rozszerzone wiadomości z teorii powożenia;
• chody koni;
• opis stosowanych pomocy podczas wykonywania poszczególnych figur na ujeżdżalni;
• podstawy teorii pokonywania przeszkód na parkurze i w krosie;
• zasady jazdy w terenie;
• pierwsza pomoc.

Odznaka Złota w Powożeniu
a. CZĘŚĆ PRAKTYCZNA:
• wykonanie czworoboku klasy N do 70 pkt. karnych.
Nie zaliczenie próby ujeżdżenia powoduje nie dopuszczenie do dalszej części
egzaminu praktycznego;
• pokonanie parkuru zręcznościowego dla klasy N do 20 pkt. karnych;
• prawidłowe pokonanie 4 przeszkód maratonowych. Wywrócenie pojazdu w
jakiejkolwiek przeszkodzie spowoduje nie zaliczenie tej próby;
•praca z koniem na podwójnej lonży.

b. CZĘŚĆ TEORETYCZNA:
• zagadnienia obowiązujące na brązową i srebrną odznakę;
• zasady powożenia zaprzęgiem czterokonnym ;
• znajomość rozdziałów 1-5, 8, 11-13 oraz 15-16 podręcznika „Akademia jeździecka –
część I”.

Odznaki woltyżerskie

1. Cel:
1.1. Posiadanie odznaki woltyżerskiej jest oficjalnym potwierdzeniem określonych umiejętności praktycznych i teoretycznych w dyscyplinie woltyżerki;
1.2. Posiadanie odznaki jest oficjalnie uznawane i powinno motywować do poszerzania swojej wiedzy o koniu i sportach konnych, także w zakresie pielęgnacji i obchodzenia się z koniem oraz do dalszego rozwoju swoich praktycznych umiejętności woltyżerskich;

2. Rodzaje odznak:
2.1. „Brązowa” odznaka woltyżerska;
2.2. „Srebrna” odznaka woltyżerska;
2.3. „Złota” odznaka woltyżerska.

3. Założenia ogólne dotyczące zdobywania odznak.
3.1. Przygotowanie do egzaminów może być prowadzone we wszystkich klubach i sekcjach jeździeckich, natomiast egzaminy na odznaki jeździeckie w ośrodkach mający odpowiednie warunki do przeprowadzenia egzaminu.
3.2. Organizatorem egzaminu może być klub zarejestrowany w PZJ/WZJ i mający odpowiednie warunki do jego przeprowadzenia.
3.3. Organizator egzaminu zgłasza do PZJ chęć organizacji egzaminu na Odznakę Woltyżerską podając termin i miejsce egzaminu, zaakceptowane przez właściwy WZJ (powinny być ustalone z odpowiednim wyprzedzeniem) – zaleca się publikowanie terminów egzaminów na odznaki jeździeckie w kalendarzach zawodów WZJ, zgodnie z rozdziałem
3.4. RSJ ustala z przewodniczącym WKE nazwiska egzaminatorów z listy zatwierdzonej przez RSJ . Każdy egzamin musi być przeprowadzany przez sędziego woltyżerki min. III klasy (z aktualną licencją) bądź osobę z uprawnieniami Instruktora Sportu Woltyżerki/uprawnieniami sportowymi co najmniej II stopnia* (warunkiem jest ukończony 18r.ż., posiadanie aktualnej licencji PZJ i odbyte szkolenie na egzaminatora organizowanym przez PZJ) oraz przedstawiciela WKE.

4. Odznaki – zasady przystępowania do egzaminów:

4.1. „Brązowa” odznaka woltyżerska
4.1.1. Zgłoszenia do egzaminu na odznakę woltyżerską dokonuje u organizatora sam zainteresowany poprzez swój klub;
4.1.2. Do egzaminu na „brązową” odznakę woltyżerską może przystąpić każdy uprawiający woltyżerkę w klubie, nie musi on być zarejestrowany jako zawodnik w PZJ/WZJ; wszyscy przystępujący do egzaminu muszą dostarczyć zaświadczenie od uprawnionego lekarza o zdolności do uprawiania sportu konnego (woltyżerki), osoby nieletnie także pisemne zezwolenie rodziców (potwierdzone przez Klub) na branie udziału w egzaminie;

4.2. „Srebrna” odznaka woltyżerska
4.2.1. Zgłoszenia do egzaminu na odznakę woltyżerską dokonuje u organizatora sam zainteresowany poprzez swój klub;
4.2.2. Aby móc dokonać zgłoszenia do egzaminu na „srebrną” odznakę woltyżerską, kandydat ubiegający się musi być w posiadaniu „brązowej” odznaki woltyżerskiej;

4.3. „Złota” odznaka woltyżerska
4.3.1. Zgłoszenia do egzaminu na odznakę woltyżerską dokonuje u organizatora sam zainteresowany, poprzez swój klub;
4.3.2. aby móc dokonać zgłoszenia do egzaminu na „złotą” odznakę woltyżerską, kandydat ubiegający się musi być w posiadaniu „srebrnej” odznaki woltyżerskiej;

5. Egzamin – zgłoszenia, zasady organizacji:

5.1. Egzamin odbywa się zgodnie z niniejszym Regulaminem Odznak oraz aktualnym krajowym Regulaminem Woltyżerki (dotyczy to również koni); dodatkowo konie powinny zostać dopuszczone do egzaminu przez lekarza weterynarii;
5.2. Egzamin składa się z dwóch części, które powinny być zaliczane w tym samym dniu,bądź w ciągu dwóch kolejnych dni:
5.2.1. CZĘŚĆ TEORETYCZNA:
Każdy ubiegający się o odznakę woltyżerską („ „Brązową”, „Srebrną’ lub „Złotą”) musi zostać przeegzaminowany (odpowiednio do wymagań poszczególnych odznak – osobna publikacja) w trzech dziedzinach:
-wiadomości z dziedziny woltyżerki (przepisy, teoria ćwiczeń
woltyżerskich); -organizacja sportu konnego;
-hodowla (rasy i typy koni, żywienie koni itd.), pielęgnacja koni (podstawowe wiadomości o chowie i chorobach koni), jak też wiadomości z zakresu budowy konia (podstawowe zagadnienia z anatomii i fizjologii koni), mechaniki jego
ruchu (podstawowe chody konia), podstawowej teorii jeździeckiej (w stajni, zasady jazdy na ujeżdżalni, rząd sportowy), ochrony prawnej zwierząt itd. itp.;
5.2.2. CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
-umiejętność samodzielnego przygotowania konia do woltyżerki;
-ćwiczenia woltyżerskie na koniu:

5.3. „Brązowa” odznaka
– pokazanie w jednym bloku ćwiczeń obowiązkowych kat. C (konkursu zespołowego wg Regulaminu Krajowego);
-minimalna ocena za każde ćwiczenie obowiązkowe musi wynosić 5,0 punktów;
oceniana jest tu prawidłowa technika wykonania poszczególnych ćwiczeń obowiązkowych przez poszczególnych woltyżerów (bez uwzględniania zespołu, konia, lonżującego);
-ocena za część teoretyczną musi wynosić minimum 5,0 punktów;
5.4. „Srebrna” odznaka
– pokazanie w jednym bloku ćwiczeń obowiązkowych kat. B (program indywidualny wg Regulaminu Krajowego);
-minimalna średnia ocena za wszystkie ćwiczenia obowiązkowe musi wynosić 5,0 punktów, przy czym ocena za żadne z ćwiczeń nie może być niższa niż 5,0 punktów;
-oceniana jest tu prawidłowa technika wykonania poszczególnych ćwiczeń obowiązkowych przez poszczególnych woltyżerów (bez uwzględniania zespołu, konia, lonżującego);
-ocena za część teoretyczną musi wynosić minimum 5,0 punktów;
5.5. „Złota” odznaka
- pokazanie w jednym bloku ćwiczeń obowiązkowych kat A (indywidualny wg Regulaminu Krajowego);
-minimalna średnia ocena wszystkie ćwiczenia obowiązkowe musi wynosić 5,0 punktów, przy czym ocena za żadne z ćwiczeń nie może być mniejsza niż 5,0 punktów;
-oceniana jest tu prawidłowa technika wykonania poszczególnych ćwiczeń obowiązkowych przez poszczególnych woltyżerów (bez uwzględniania zespołu, konia, lonżującego);
-ocena za część teoretyczną musi wynosić minimum 5,0 punktów;

6. Egzamin – wyniki

Wynik egzaminu brzmi „zaliczony” lub „niezaliczony”. Jeżeli ocena za jedno z ćwiczeń obowiązkowych wynosi odpowiednio dla rodzajów odznak poniżej 5,0 punktów, to dopuszcza się możliwość ponownego powtórzenia tego ćwiczenia pod koniec egzaminu, pod warunkiem, że wszystkie pozostałe ćwiczenia uzyskały co najmniej minimalne noty pożądane przy egzaminie na daną odznakę.

7. W trakcie egzaminu praktycznego Przewodniczący komisji wpisuje do arkusza oceny woltyżera wszystkie uwagi i oceny dotyczące jego pokazu. Arkusz ten otrzymuje zainteresowany po zakończeniu egzaminu.

8. Oryginał protokołu egzaminacyjnego podpisany przez członków komisji egzaminacyjnej przekazany zostaje organizatorowi.

10. Po zakończeniu egzaminu organizator zobowiązany jest do wydania uczestnikom, którzy ukończyli egzamin z wynikiem pozytywnym, imiennych certyfikatów oraz przypinek potwierdzających uzyskanie odznaki.

11. Organizator uzupełnia certyfikat poprzez wpisanie w przeznaczone do tego miejsca: imienia, nazwiska, daty urodzenia uczestnika oraz daty przyznania odznaki tożsamej z datą zdania egzaminu.

12. Po zakończeniu egzaminu organizator przesyła niezwłocznie do PZJ:
• drogą elektroniczną lub pocztą tradycyjną - wypełniony dokument protokołu zbiorczego wraz z oświadczeniami o zgodzie na przetwarzanie danych osobowych i klauzulą informacyjną.

13. Przebieg egzaminu może być kontrolowany przez przedstawiciela RSJ.

14. Koszty związane z przeprowadzeniem egzaminu – przejazdy, wyżywienie, noclegi i wynagrodzenie egzaminatorów (wg zasad ryczałtów sędziowskich) oraz inne opłaty organizacyjne mogą być pokryte ze środków własnych organizatora lub z opłat pobranych od uczestników egzaminu. Dodatkowa opłata pobierana od zdających na pokrycie kosztów egzaminu nie powinna przekraczać wysokości kwoty wnoszonej przez nich na rzecz PZJ.

15. Wyniki egzaminów organizowanych z naruszeniem powyższych zasad nie będą uznawane.

Odznaki w Dyscyplinie Sportowe Rajdy Konne

Przygotowanie do egzaminu może być prowadzone we wszystkich klubach i sekcjach jeździeckich, natomiast organizatorem egzaminu może być klub zarejestrowany w PZJ/WZJ i mający odpowiednie warunki do przeprowadzenia egzaminu.
Za zachowanie odpowiednich standardów odpowiada Przewodniczący komisji egzaminacyjnej.

1. Brązowa Specjalistyczna Odznaka Jeździecka w Dyscyplinie Sportowe Rajdy Konne

Minimalny wiek egzaminowanego – od 10 roku życia na kucach /od 12 roku życia na koniach.
Konie przystępujące do egzaminu muszą mieć minimum 4 lata.
Egzamin jest przeprowadzany przez 2 członków komisji egzaminacyjnej, z których jeden musi być sędzią dyscypliny Sportowe Rajdy Konne o statusie co najmniej sędziego z uprawnieniami 2 stopnia oraz aktualną licencją PZJ, a drugi zawodnikiem dyscypliny z minimum pierwszą klasą sportową zdobytą w karierze seniorskiej.

I. Egzamin składa się z dwóch części:
A. CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
a) przygotowanie konia do jazdy :
- prawidłowe podejście do konia,
- prawidłowe odczytanie i interpretacja reakcji konia,
- podstawowe zabiegi pielęgnacyjne,
- prowadzenie w ręku i wiązanie,
- siodłanie.
b) jazda konna na ujeżdżalni/placu:
- ruszanie ze stój, zatrzymanie i cofanie,
- jazda stępem, poprawne przejście do kłusa i galopu. Utrzymanie równowagi oraz zachowanie płynności tych chodów,
- zademonstrowanie prawidłowego półsiadu (lub dosiadu odciążającego) w kłusie i galopie,
- ocena dosiadu jeźdźca z zachowaniem odpowiedniego równowagi
- ocena kontrolinad koniem w czasie jazdy,
- Komisja ocenia poprawność dosiadu jeźdźca oraz kontrolę sprawowaną nad koniem podczas jazdy.
c) bramka weterynaryjna:
- czynności przed wejściem na bramkę weterynaryjną, samodzielny pomiar tętna oraz na tej podstawie podjęcie decyzji o przedstawieniu konia do badania,
- przedstawienie konia do badania, zaprezentowanie konia w ruchu (w kłusie) na bramce.

Przystępującego do egzaminu obowiązuje strój jeździecki.
Z egzaminu praktycznego zwolnieni są zawodnicy, którzy ukończyli konkurs klasy L podczas zawodów w Sportowych Rajdach Konnych z propozycjami zatwierdzonymi przez WZJ/PZJ.

Jeżeli egzamin odbywa się równolegle z zawodami, osoby zdające egzamin na odznakę, ale nie posiadające jeszcze uprawnień sportowych PZJ/WZJ, startują na tym dystansie poza konkursem.

B. CZĘŚĆ TEORETYCZNA
Obejmuje pytania sprawdzające wiedzę egzaminowanego z następującej tematyki:
• zachowanie konia,
• prawidłowe zachowanie się przy koniu i podstawy pielęgnacji,
• podstawy żywienia i technika żywienia,
• podstawy zdrowia konia,
• podstawy eksterieru, maści i odmiany,
• podstawy teorii jazdy konnej,
• dosiad i jego rodzaje,
• rodzaje pomocy,
• zasady zachowania na ujeżdżalni i podczas jazdy w terenie,
• podstawy dyscypliny Sportowe Rajdy Konne.

2. Srebrna Specjalistyczna Odznaka Jeździecka w Dyscyplinie Sportowe Rajdy Konne

Do egzaminu mogą przystąpić posiadacze Brązowej Odznaki Jeździeckiej lub Brązowej Specjalistycznej Odznaki Jeździeckiej w Dyscyplinie Sportowe Rajdy Konne.
Minimalny wiek egzaminowanego – ukończone 13 lat.
Egzamin jest przeprowadzany przez 2 członków komisji egzaminacyjnej, z których jeden musi być sędzią dyscypliny Sportowe Rajdy Konne o statusie sędziego z uprawnieniami 2 stopnia oraz aktualną licencja PZJ, a drugi zawodnikiem dyscypliny z minimum pierwszą klasą sportową zdobytą w karierze seniorskiej.

I. Egzamin składa się z dwóch części:
A. CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Część praktyczną stanowi ukończenie konkursu zgodnego z zasadami klasy P. Jeżeli egzamin odbywa się równolegle z zawodami, część praktyczna dla zawodników i koni posiadających uprawnienia sportowe może odbywać się w ramach konkursu klasy P rozgrywanego na danych zawodach, natomiast osoby zdające egzamin na odznakę, ale nie posiadające
uprawnień sportowych PZJ/WZJ, startują na tym dystansie poza konkursem.

B. CZĘŚĆ TEORETYCZNA
Obejmuje pytania sprawdzające wiedzę egzaminowanego z następującej tematyki:
• analiza wszystkich informacji zawartych w karcie weterynaryjnej,
• pielęgnacja, żywienie i zdrowie konia rajdowego,
• zasady jazdy w terenie,
• podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy,
• przepisy i regulaminy dyscypliny Sportowe Rajdy Konne,
• fizjologiczne podstawy treningu konia rajdowego.

3. Złota Specjalistyczna Odznaka Jeździecka w Dyscyplinie Sportowe Rajdy Konne
Do egzaminu mogą przystąpić posiadacze Srebrnej Odznaki Jeździeckiej lub Srebrnej Specjalistycznej Odznaki Jeździeckiej w Dyscyplinie Sportowe Rajdy Konne.
Minimalny wiek egzaminowanego – ukończone 14 lat.
Egzamin jest przeprowadzany przez 2 członków komisji egzaminacyjnej, z których jeden musi być sędzią dyscypliny Sportowe Rajdy Konne o statusie co najmniej sędziego z uprawnieniami 2 stopnia oraz aktualną licencja PZJ, a drugi zawodnikiem dyscypliny z minimum pierwszą klasą sportową zdobytą w karierze seniorskiej.
Egzamin składa się z dwóch części :
A. CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Część praktyczną stanowi ukończenie konkursu zgodnego z zasadami klasy N. Jeżeli egzamin odbywa się równolegle z zawodami, część praktyczna dla zawodników i koni posiadających licencję może odbywać się w ramach konkursu klasy N rozgrywanego na danych zawodach, natomiast osoby zdające egzamin na odznakę, ale nie posiadające uprawnień sportowych PZJ/WZJ, startują na tym dystansie poza konkursem.

B. CZĘŚĆ TEORETYCZNA
Obejmuje pytania sprawdzające wiedzę egzaminowanego z następującej tematyki:
• rozszerzone wiadomości z zakresu pielęgnacji, żywienia i zdrowia konia rajdowego,
• rozszerzone wiadomości z zakresu fizjologicznych podstaw treningu koni,
• rozszerzone wiadomości z zakresu znajomości przepisów i regulaminów dyscypliny Sportowe Rajdy Konne.

Źródło PZJ